Καμηλάρι

Το Καμηλάρι (επίσημα: Καμηλάριον) είναι χωριό του Δήμου Φαιστού στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου της Κρήτης. Ανήκε στην Επαρχία Πυργιωτίσσης του νομού Ηρακλείου. Βρίσκεται σε υψόμετρο 110 μ. με πληθυσμό 795 κατοίκους (απογραφή 2021).

Κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η ελαιοκαλλιέργεια και λιγότερο η κτηνοτροφία. Η απόσταση του χωριού από το Ηράκλειο είναι 67,4 χλμ. Στο χωριό οργανώνεται το τοπικό καρναβάλι, τοπικό πανηγύρι στις 27 Ιουλίου του Αγίου Παντελεήμονα και στις 6 Αυγούστου Δεσπότη Χριστού (υπάρχει ο ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος), ενώ αναβιώνουν και έθιμα όπως το κάψιμο του Ιούδα το Πάσχα. Ο οικισμός κατοικείται από τα Μινωικά Χρόνια. Στο Μετόχι, έναν μικρό οικισμό κοντά στο Καμηλάρι, έζησε ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, ο Επιμενίδης. Στα βόρεια του χωριού 2,5 χλμ. στη θέση Γρήγορη Κορφή βρέθηκε κτιστός αποθέτης με ειδώλια και επίσης ανακαλύφθηκε πρωτογεωμετρικός τάφος στη θέση Αλισαντράκι. Το παλιό χωριό κτίστηκε στο λόφο Εύγορα, ώστε να διασφαλιστεί η άμυνα του πληθυσμού από τις επιδρομές των Τούρκων και των πειρατών. Η ονομασία του προέρχεται από το βυζαντινό επώνυμο Καμηλάρης=οδηγός καμήλας, δηλαδή το χωριό του καμηλάρη. Το 1583 στον Καστροφύλακα αναφέρεται με την ονομασία Camilari με 77 κατοίκους.

Άποψη του χωριού

Παρακάτω παρατίθενται τα χαρακτηριστικά και η χρονολόγηση ενός συγκροτημένου ελαιώνα και μερικών αντιπροσωπευτικών δέντρων ποικιλίας χοντρολιάς / θρούμπας του ελαιώνα του χωριού.

Η «Μάνα Ελιά»

Η Ελιά του Καμηλαρίου είναι ανακηρυγμένη από τον Σύνδεσμο Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης (ΣΕΔΗΚ) ως μνημειακή λόγω της αρχαιότητας της, του τεράστιου μεγέθους του κορμού της και της γειτνίασης με τους σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους της Αγίας Τριάδας και της Φαιστού. Οι τοπικοί φορείς και οι κάτοικοι αποδίδοντας της μεγάλη σημασία της έδωσαν την ονομασία «Μάνα Ελιά».

Ο κορμός του δέντρου έχει ανάγλυφο με ιδιαίτερη αισθητική και περιβάλλεται από 12 πέτρες μεγάλων διαστάσεων, οι οποίες μεταφέρθηκαν εκεί από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Καμηλαρίου, προκειμένου να αποτελέσουν μια συμβολική περίφραξη επισήμανσης και προστασίας του. Πάνω σε 8 από τις πέτρες αυτές έχουν λαξευτεί διάφορες συμβολικές παραστάσεις, όπως ο διπλός πέλεκυς που παραπέμπει στη Μινωική Εποχή. Βρίσκεται στην τοποθεσία Δύο Λάκκοι στην περιφέρεια του ομώνυμου χωριού Καμηλάρι της επαρχίας Πυργιώτισσας, κοντά στον Θολωτό Τάφο Καμηλαρίου (1.000 μ) και στο Μινωικό Παλάτι της Φαιστού (1400 μ). Το δέντρο ανήκει στην οικογένεια Νικολιδάκη και είναι ποικιλίας «χοντρολιά», εμβολιασμένη σε υποκείμενο αγριελιάς. Η περίμετρος του δέντρου στη βάση είναι 9.50 μ και σε ύψος 0,80μ 8.60 μ., ενώ η διάμετρος στη βάση φτάνει τα 3.25 μ. Η ηλικία του υπολογίζεται σε 2.800 έτη.

Συγκροτημένος ελαιώνας

Ο ελαιώνας είναι συγκροτημένος ποικιλίας χοντρολιάς/θρούμπας ιδιοκτησίας κ. Γεράκη και βρίσκεται στον αγροτικό δρόμο προς Αγία Τριάδα στην τοποθεσία «Αρκομηλάς». Περιλαμβάνει 25 δέντρα εμβολιασμένης χοντρολιάς σε άγριο υποκείμενο, χωρισμένα σε δύο τμήματα των 12 και 13 δέ ντρων αντίστοιχα. Ο ελαιώνας είναι πλήρως καλλιεργημένος με λίπανση, άρδευση, ψεκασμό, και κλάδεμα.
Α. Τα 12 από τα 25 δένδρα είναι εγκαταστημένα στο δυτικό τμήμα από του ελαιώνα με χαρακτηριστικά κατά μέσο όρο:

  • Η περίμετρος των κορμών σε ύψος 80 εκ. είναι 2,5 – 3,5 μ, ανάλογα με το δέντρο
  • Η περίμετρος βάσης είναι 3 – 4 μ
  • Η περίμετρος κόμης είναι 15 μ
  • Το εκτιμώμενο ύψος κορμού είναι 2 μ
  • Το εκτιμώμενο ύψος δένδρου είναι 6,5 μ
  • Τα δένδρα είναι εγκατεστημένα σε αγροτεμάχιο παραλληλόγραμμο
  • Η απόσταση ανάμεσα στα δένδρα είναι 16 μ.
  • Εκτιμώμενη ηλικία των δέντρων σύμφωνα με τη μέθοδο ΣΕΔΗΚ είναι 500 – 700 έτη

Β. Τα 13 από τα 25 δένδρα είναι εγκαταστημένα στο ανατολικό τμήμα του ελαιώνα με χαρακτηριστικά:

  • Η περίμετρος των κορμών σε ύψος 80 εκ. είναι 1,5 – 2 μ, ανάλογα με το δέντρο
  • Η περίμετρος βάσης είναι 2 – 2,5 μ
  • Η περίμετρος κόμης είναι 12 μ
  • Το εκτιμώμενο ύψος κορμού είναι 1,2 μ
  • Το εκτιμώμενο ύψος δένδρου είναι 6 μ
  • Τα δέντρα είναι εγκατεστημένα σε αγροτεμάχιο παραλληλόγραμμου σχήματος σε διάταξη 5×5. Η απόσταση περί της γραμμής των δέντρων είναι 12 μ. Η απόσταση ανάμεσα στα δέντρα είναι 16 μ.
  • Εκτιμώμενη ηλικία των δέντρων σύμφωνα με τη μέθοδο του ΣΕΔΗΚ είναι 300 – 450 έτη.

Στην Τ.Κ. Καμηλαρίου ανήκει και ο οικισμός Άγιος Ιωάννης Φαιστού. Κατά την Τουρκοκρατία, έγινε γνωστό ως το χωριό του αιμοσταγούς γενίτσαρου Αγριολίδη. Στον οικισμό βρίσκεται ο ναός του Αγίου Παύλου, ο τρούλος του οποίου χρονολογείται από το 14ο αιώνα και έχει τοιχογραφίες.

1. – 2. Το δέντρα βρίσκονται σε ελαιώνα εντός του οικισμού του Αγίου Ιωάννη Καμηλαρίου, είναι ποικιλίας χοντρολιάς/θρούμπας και ιδιοκτησίας κ. Χουρδάκη.
Ο ελαιώνας έχει πλήρη καλλιεργητική φροντίδα από τον ιδιοκτή τη του, δηλαδή λιπαίνεται με κοπριά προβάτων ιδιοκτησίας του, ψεκάζεται, αρδεύεται και κλαδοκαθαρίζεται όπως απαιτείται για την συγκεκριμένη ποικιλία των ελαιόδεντρων.

Χαρακτηριστικά του δέντρου:

  • Περίμετρος κορμού δέντρων σε ύψος 80 εκ. 3,6 μ
  • Περίμετρος βάσης 4,5 μ
  • Περίμετρος κόμης 10 μ
  • Εκτιμώμενο ύψος κορμού 1,5 μ
  • Εκτιμώμενο ύψος δένδρου 4,5 μ
  • Εκτιμώμενη ηλικία των δέντρων σύμφωνα με την μέθοδο του ΣΕΔΗΚ είναι 750 – 850 έτη.