Πιτσίδια
Τα Πιτσίδια είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Φαιστού στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου της Κρήτης. Ανήκε στην Επαρχία Πυργιωτίσσης του νομού Ηρακλείου.
Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 80 μέτρων σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα του κόλπου της Μεσαράς, και συγκεκριμένα 1,7 χλμ. από τον όρμο του Κομμού και 2 χλμ. από τον κόλπο των Ματάλων, με πληθυσμό 799 κάτοικοι (Απογραφή 2021), οι οποίοι ασχολούνται με τον τουρισμό, τη γεωργία (ελαιόλαδο, αμπελοκαλλιέργεια, οινοπαραγωγή), την κτηνοτροφία και την αλιεία. Στον οικισμό λειτουργούν νηπιαγωγείο και Δημοτικό σχολείο και υπάρχουν οι ιεροί ναοί του Αγίου Γεωργίου, της Αγίας Παρασκευής, της Αγίας Βαρβάρας, του Αγίου Ιωάννη, του Αγίου Παντελεήμωνος στο όρμο Κομμό και του Αγίου Στεφάνου. Στο χωριό βρίσκεται το ιππικό κέντρο «Μελανούρη» που οργανώνει εκδρομές σε πολλές κοντινές παραλίες και άλλες περιοχές όπως το Αγιοφάραγγο και στην πεδιάδα της Μεσαράς. Είναι το παλιότερο χωριό της περιοχής και αναφέρεται από τον ιστορικό Στέργιο Σπανάκη σαν το τόπο εγκατάστασης των στρατιωτών του Νικηφόρου Φωκά. Στους στρατιώτες του Νικηφόρου Φωκά οφείλει το χωριό τη σημερινή του ονομασία. Οι στρατιώτες του Νικηφόρου Φωκά κατάγονταν από την Πισιδία στα νότια της Μικράς Ασίας και ήταν γενναίοι μαχητές. Έδωσαν, λοιπόν, το όνομα της χώρας τους, Πισιδία, στο χωριό. Αναφέρεται στον Καστροφύλακα (Κ100) με 89 κατοίκους και το όνομα Pizzidhia το 1583. Ονομαστοί για την ανδρεία τους ήταν και οι κάτοικοι του χωριού, οι οποίοι κατά την παράδοση, εξόντωσαν τους Τριαμάτες στο Σκιλλοχωριό.

Παρακάτω παρατίθενται τα χαρακτηριστικά και η χρονολόγηση δύο συγκροτημένων ελαιώνων ποικιλίας χοντρολιάς / θρούμπας του ελαιώνα του χωριού. Οι ελαιώνες είναι σε γραμμική φύτευση, με ίσες αποστάσεις φύτευσης ανάμεσα στις γραμμές και επί των γραμμών, Χαρακτηριστικός τρόπος φύτευσης των δύο τελευταίων αιώνων (16,17 αι.) της ενετικής περιόδου. Οι αποστάσεις φύτευσης ανάμεσα στα δέντρα κυμαίνονται από 15-16 μέτρα. Αυτός ο τρόπος φύτευσης επέτρεπε την εκμετάλλευση του ενδιάμεσου χώρου για την άσκηση της κτηνοτροφίας. Πιθανή ηλικία δέντρων, σύμφωνα με τη μέθοδο χρονολόγησης ΣΕΔΗΚ, από 400 – 450 έτη.

