Μαγαρικάρι

Το Μαγαρικάρι (επίσημα: Μαγαρικάριον) είναι χωριό του Δήμου Φαιστού στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου της Κρήτης. Βρίσκεται στις νοτιοδυτικές προσβάσεις του Ψηλορείτη, με πανοραμική θέα σε υψόμετρο 450 μ. με πληθυσμό 425 κάτοικοι (απογραφή 2021).

Η κύρια απασχόληση των κατοίκων είναι η ελαιοκαλλιέργεια μαζί με την κτηνοτροφία. Κατά την εκτίμηση μας, στο χωρίο αυτό βρίσκεται ο μεγαλύτερος ελαιώνας αιωνόβιων ελαιόδεντρων από τους αντίστοιχους ελαιώνες των οικισμών του Δήμου Φαιστού. Στο Μαγαρικάρι βρίσκονται οι ιεροί ναοί του Μιχαήλ Αρχαγγέλου, του Τιμίου Σταυρού, της Παναγίας Κεράς και του Αγίου Νεκταρίου. Στον οικισμό λειτουργούν νηπιαγωγείο και Δημοτικό Σχολείο.

Το χωριό αναφέρεται Magaricari σε απογραφή του 1583 οπότε είχε 140 κατοίκους (Καστροφύλακας, Κ 100). Στην περίοδο της Κατοχής από τους Γερμανούς καταστράφηκε εντελώς και συνελήφθησαν ως όμηροι 47 από τους κατοίκους, οι οποίοι πνίγηκαν τον Ιούνιο του 1944 όταν τορπιλίστηκε το πλοίο Τάναϊς που τους μετέφερε στον Πειραιά. Στις ενετικές απογραφές αναφέρονται και οι άλλοι οικισμοί: ο Καλοχωραφίτης (Caloghorafiti) με 108 κατ. (Καστροφύλακας Κ 100) και οι Κισσοί (Chissus) με 157 κατοίκους το 1583. Στο Μαγαρικάρι γεννήθηκε ο γνωστός αντιστασιακός Πετρακογιώργης. Το Α/Π Τάναϊς που συχνά αναφέρεται λανθασμένα ως Δανάη/Δαναΐς, ήταν ελληνικό φορτηγό πλοίο που κατασχέθηκε από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στις 9 Ιουνίου 1944 τορπιλίστηκε από ένα υποβρύχιο του βρετανικού βασιλικού Πολεμικού Ναυτικού και βυθίστηκε έξω από το λιμάνι του Ηρακλείου της Κρήτης (35.6667°N 25.1833°E), παρασύροντας στον θάνατο αρκετές εκατοντάδες εκτοπισμένους Κρητικούς Εβραίους, Κρητικούς χριστιανούς πολίτες και Ιταλούς αιχμαλώτους πολέμου που βρίσκονταν στο πλοίο. Ο αριθμός των θυμάτων ποικίλλει ανάλογα με την πηγή. Εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 500 και 1.000.

Στις 3/5/1945 ανατίναξη όλων των κατοικιών του χωριού από Γερμανούς Στρατιώτες σε αντίποινα για την απαγωγή του Γερμανού Στρατηγού ΚΡΑΪΠΕ και εξ αιτίας του γεγονότος ότι το Μαγαρικάρι ήταν ο τόπος καταγωγής και διαμονής του Καπετάνιου της Εθνικής Αντίστασης Γεωργίου Πετρακογιώργη. Οι κάτοικοι του χωριού, κυρίως γυναικόπαιδα και γέροντες, κατέφυγαν προσωρινά στον τούρκικο πύργο ΚΟΥΛΕ σε μικρή απόσταση από το χωριό. Παρακάτω παρατίθενται τα χαρακτηριστικά και η χρονολόγηση ενός συγκροτημένου ελαιώνα και μερικών αντιπροσωπευτικών δέντρων ποικιλίας χοντρολιάς / θρούμπας του ελαιώνα του χωριού.

Συγκροτημένος ελαιώνας

Ο ελαιώνας βρίσκεται στη θέση «Καρβουνόλακκας» της αγροτικής περιφέρειας του χωριού και αποτελείται από ελαιόδεντρα ποικιλίας χοντρολιάς/θρούμπας, τα οποία είναι φυτεμένα σε ίσες αποστάσεις των 12 – 14 μέτρων μεταξύ τους. Η καλλιεργητική φροντίδα των ελαιόδεντρων είναι παραδοσιακή και όχι συμβατική όπως αυτή των ελαιώνων ψιλολιάς, και γίνεται από την οικογένεια του ιδιοκτήτη τους, ο οποίος παράλληλα με την ελαιοκαλλιέργεια ασχολείται και με την παραδοσιακή κτηνοτροφία.

Τα ελαιόδεντρα δεν αρδεύονται ούτε ψεκάζονται, αλλά κλαδεύονται με απλό κλαδοκαθάρισμα μόνο. Για τη λίπανση των ελαιόδεντρων δεν χρησιμοποιούνται λιπάσματα κανενός είδους, αλλά η λίπανση τους επιτυγχάνεται με την κοπριά που παράγεται από τα πρόβατα του ιδιοκτήτη κατά τη βόσκηση τους και με τα δημητριακά που φυτεύονται από τον ίδιο για το σκοπό αυτό. Όλα τα ελαιόδεντρα έχουν κοινά χαρακτηριστικά στοιχεία, δηλαδή κατά μέσο όρο:

Περίμετρος σε ύψος 80 cm 0,8 μ
Περίμετρος βάσης 1,5 μ
Εκτιμώμενο ύψος κορμού 1,4 μ
Εκτιμώμενο ύψος δένδρου 4,2 μ
Εκτιμώμενη Ηλικία 150 – 200 έτη περίπου

1. Ελαιόδεντρο που δώρισε ο ιδιοκτήτης του κ. Ε. Καρκανάκης. Στον Πολιτιστικό Σύλλογο Μαγαρικαρίου. Είναι ποικιλίας χοντρολιάς που προέκυψε από εμβολιασμό σε άγριο υποκείμενο. Βρίσκεται στη θέση ΚΑΡΒΟΥΝΟΛΑΚΚΑΣ της αγροτικής περιφέρεις του χωριού. Τo δέντρο παραμένει αγεώργητο, χωρίς (χωρίς λίπανση, άρδευση, ψεκασμό, κλάδεμα.)

Χαρακτηριστικά του δέντρου:

Περίμετρος κορμού σε ύψος 80 cm, 8,5 μ
Περίμετρος βάσης 11 μ
Περίμετρος κόμης 35 μ
Διάμετρος κόμης 13,5 μ
Εκτιμώμενο ύψος κορμού 2,5 μ
Εκτιμώμενο ύψος δένδρου 7,5 μ
Εκτιμώμενη ηλικία σύμφωνα με τη μέθοδο ΣΕΔΗΚ 1700 – 1900 έτη.

2. Το δέντρο είναι ποικιλίας χοντρολιάς/θρούμπας και συγκροτείται από τρεις επιμέρους κορμούς δέντρων με εσωτερική κουφάλα με εμφανή σημεία πυρκαγιάς. Είναι άγνωστου ιδιοκτήτη και βρίσκεται 150 μέτρα δεξιά από το κοιμητήριο Μαγαρικαρίου προς περιοχή «Τίμιος Σταυρός». Το δέντρο παραμένει αγεώργητο, χωρίς λίπανση, άρδευση, ψεκασμό, κλάδεμα.

Χαρακτηριστικά του δέντρου:

Περίμετρος κορμού σε ύψος 80 εκ. 4,5 μ
Περίμετρος βάσης, αδυναμία μέτρησης λόγω παραπόδιας άγριας βλάστησης
Εκτιμώμενο ύψος κορμού, αδυναμία μέτρησης λόγω παραπόδιας άγριας βλάστησης
Εκτιμώμενο ύψος δένδρου 5,5 μ
Εκτιμώμενη ηλικία σύμφωνα με τη μέθοδο ΣΕΔΗΚ 950 – 1050 έτη

3. Το δέντρο είναι σε συγκροτημένο ελαιώνα ποικιλίας χοντρολιάς / θρούμπας ιδιοκτησίας κ. Γ. Μαυράκη. Ο ελαιώνας περιλαμβάνει αιωνόβια ελαιόδεντρα με ενιαίους κορμούς φυτεμένα κατά σειρές. Βρίσκεται 250 μέτρα δεξιά από το κοιμητήριο Μαγαρικαρίου προς περιοχή «Τίμιος Σταυρός». Έχει πλήρη καλλιεργητική φροντίδα από τον ιδιοκτήτη του, δηλαδή λιπαίνεται με κοπριά προβάτων ιδιοκτησίας του, ψεκάζεται, αρδεύεται και κλαδοκαθαρίζεται όπως απαιτείται για την συγκεκριμένη ποικιλία των ελαιόδεντρων.

Χαρακτηριστικά του δέντρου:

Περίμετρος κορμού σε ύψος 80 cm, 4,5 μ
Περίμετρος βάσης 5,2 μ
Περίμετρος κόμης 15,2 μ
Διάμετρος κόμης 5,8 μ
Εκτιμώμενο ύψος κορμού 1,8 μ
Εκτιμώμενο ύψος δένδρου 6 μ
Εκτιμώμενη ηλικία σύμφωνα με τη μέθοδο ΣΕΔΗΚ 950 – 1100 έτη.

4. Το δέντρο είναι χοντρολιά/θρούμπα και βρίσκεται στη θέση «Φυθιές» εντός του οικισμού του χωριού, ιδιοκτησίας κ. Κ. Λενακάκη. Παραμένει αγεώργητο, χωρίς λίπανση, άρδευση, ψεκασμό, κλάδεμα.

Χαρακτηριστικά του δέντρου:

Περίμετρος κορμού σε ύψος 80 εκ. 5,4 μ
Περίμετρος βάσης 5,8 μ
Περίμετρος κόμης 15,9 μ
Διάμετρος κόμης 6,2 μ
Εκτιμώμενο ύψος κορμού 2,2 μ
Εκτιμώμενο ύψος δένδρου 6,5 μ
Εκτιμώμενη ηλικία σύμφωνα με τη μέθοδο ΣΕΔΗΚ 1150 – 1250 έτη